Navlun ÖZETİ| piyasasındaki taşımacılık ücretlerinin göstergesi olarak bilinen ve küresel ekonominin öncü göstergelerinden olan Baltık Kuru Yük Endeksi (Baltic Dry Index-BDI), yıl başında 2 bin 200 puan seviyelerinde bulunurken, 24 Kasım itibarıyla bin 242 puan seviyesinde seyretti.
Küresel ticaretin 12 önemli deniz yolu şeridindeki konteyner navlun oranlarını ölçen Freightos Baltık Küresel Konteyner Endeksi’nin değeri ise (40 inç HC konteyner maliyeti) bu yılın başında 9 bin 293 dolar seviyesindeyken, 24 Kasım itibarıyla 3 bin doların altına indi.
Yine endekse göre, Çin'den ABD'nin batı kıyıları bölgesine konteyner maliyeti, Ocak 2022'ye göre yüzde 75'ten fazla düşerek 2 bin 100 doların altına indi. Asya'dan Avrupa'ya gönderilen bir konteynerin maliyeti de yüzde 60'tan fazla gerileyerek 4 bin 300 dolar seviyesine indi
Denizcilik danışmanlık şirketi Drewry tarafından hazırlanan Dünya Konteyner Endeksi de 39 haftadır art arda düşüşünü sürdürüyor. Endeks bu hafta yüzde 7 düşerken, 24 Kasım’da 40’lık konteynerin spot navlun fiyatlaması 2 bin 404 dolar olarak belirlendi.
Bu rakam Eylül 2021’de görülen 10 bin 377 dolar zirve seviyesinin yaklaşık yüzde 77 ve 5 yıllık ortalama olan 3 bin 768 doların yüzde 36 altında kaldı. Yıl başından bu yana ise ortalama fiyatlama 6 bin 826 dolar oldu.
ARZ FAZLASI BEKLENİYOR
Küresel olarak tüm malların yüzde 90'ından fazlası gemi ile taşınıyor ve bu nedenle konteyner taşımacılığı dünya ticaretinin can damarı olarak görülüyor.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 90'ının yapıldığı deniz yolunda "boş konteyner krizi" başlamıştı. Önce, Uzak Doğu, Amerika ve Avrupa pazarında başlayan navlun fiyatlarındaki (geminin yük taşıma ücreti) artışlar, dünyanın hemen her yerinde hissedilmişti.
Navlun fiyatları konteyner bulunamamasının etkisiyle söz konusu dönemde 10'a katlanırken, konteyner bulmak da zorlaşmıştı. Uzak Doğu-Avrupa hattında Kovid-19 öncesinde 2 bin dolar seviyesinde olan navlun fiyatları, 20 bin dolara dayanmıştı.
Özellikle Çin'den ABD'ye gelen gemiler yükünü boşaltamadığı için kısa sürede dönememiş ve bu da arz sorununu derinleştirmişti. Özellikle ABD ve Çin'de yüzlerce konteyner gemisi limanlara erişmek için sırada beklemişti.
Otomotivden tüketim malzemelerine, tekstilden mobilyaya kadar birçok sanayici, lojistik aksaklıklar nedeniyle siparişlerini zamanında teslim edememiş, ara malların dağıtımı zamanında yapılamadığı için üretimlerini ertelemek veya azaltmak zorunda kalmıştı.
Kovid-19 salgını zirvesinde konteyner kıtlığı varken, küresel ekonomi şimdi talep düşmesiyle tam tersi “kapasite fazlası” sorunuyla karşı karşıya.
Küresel tüketici talebinde düşüşle konteyner depoları dolarken, deniz taşımacılığı sektöründe navlun alanı arz fazlası artıyor.
Uzmanlar, salgın döneminde yaşanan darboğazlardan sonra, 2023 ve 2024 gibi erken bir tarihte deniz yolu ile taşımacılıkta çok büyük bir arz fazlası bekliyor.
Uzmanlar, her şeyden önce değişen tüketici harcamalarını konteynerlere düşen talebin nedeni olarak görürken, Rusya-Ukrayna savaşı ve enerji krizinin tetiklediği yüksek enflasyonun yol açtığı potansiyel bir küresel resesyon zemininin navlun fiyatlarını aşağı çektiğini belirtti.
Tüketim ürünlerine Kovid-19 sonrası talep artışının yavaşlaması, yüksek enerji maliyetleri, perakendeciler ve üreticilerin de mallarını normalden daha erken tedarik etmesinin bu düşüşe katkıda bulunduğunu belirtti.
KAPASİTE FAZLASI ARTIYOR
Avusturya merkezli uluslararası nakliye ve lojistik şirketi Gebrüder Weiss’in Yönetim Kurulu Üyesi ve Hava ve Deniz Taşımacılığı Genel Müdürü Lothar Thoma, AA muhabirine konuya ilişkin yaptığı açıklamada, son birkaç ayın darboğazlarından sonra, deniz taşımacılığında artık kapasite fazlasının yeniden arttığını söyledi.
Thoma, navlun oranlarının son haftalarda önemli ölçüde düştüğünü ve şimdiden "korona öncesi seviyeye" geri döndüğünü belirterek, “Bunun nedeni öncelikle Ukrayna savaşı ve enerji krizinin tetiklediği küresel ekonominin soğumasıdır. Resesyon, kargo alanı fazlalığı ile karşılanan nakliye talebinin azalmasına yol açar.
İyi haber ise tedarik zincirleri yeniden daha öngörülebilir ve güvenilir hale geliyor. Son iki yılda bizim ve müşterilerimizin hayatını zorlaştıran gecikmeler ve öngörülemezlikler çözüldü. Limanlarda boşaltılmayı bekleyen gemi kalmadı. Küresel ekonomi toparlanmadığı sürece, navlun oranlarının bu düşük seviyelerde kalması muhtemel.” değerlendirmesinde bulundu.
Editor : Şerif SENCER
