Kara ÖZETİ| paranın aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesine yönelik uluslararası standartlar koyan bir kuruluş olan FATF; tavsiyelerine kulak asmayan ülkeleri kara listeye, kısmen uyanları ise gri listeye alıyor. Türkiye, 2021 yılı Ekim ayından bu yana kara para ile mücadelede gri listede yer alıyor.
2021 yılında 2 bin 400 Türk yayıncının yaklaşık 10 milyon dolar kara parayı akladığı iddialarıyla Twitch platformuna yönelik başlatılan dev operasyonun ardından bu defa TikTok üzerinden bazı fenomenlerin 1,2 milyar lira kara para akladığı açıklanmıştı. Peki nedir bu kara para aklama? Al Capone'un konuyla ne ilgisi var? Sıradan bir çamaşır makinesinin bir suç makinesi ile ne gibi bir ortak yanı olabilir?
Adı henüz ortada yokken kendisi var olan tarihsel bir suç!
Ekonomik çıkar sağlamak için suç işlemek, en az insanlık tarihi kadar eski olsa gerek. Örneğin MÖ 2025 ila 612 yılları arasında yaşayan Asurlulardan kalan tarihi kalıntı ve tabletleri inceleyen bilim insanları, Anadolu’ya ihraç edilecek mallar üzerinden devlete ödenecek vergilerden kaçmak isteyen tacirlerin sahte belgelerle gelirlerini gizledikleri bulgularını elde etmişler.
'Yasa dışı yollardan elde edilen gelir' olarak ifade edilen kara para da literatüre girmeden önce tarihsel olarak yazılı kaynaklarda kendine yer bulmuş. Yasa dışı yollarla elde edilen gelirin yasal yollardan elde edilmiş gibi gösterilerek ekonomik ve mali sisteme dahil edilmesi, diğer bir ifadeyle kara paraya meşruiyet kazandırılması ise kara paranın aklanması olarak tanımlanıyor.
Kara para aklamanın babası olarak Al Capone:
İşte bu tabirin kaynağı, 1920'li yılların ABD'sinde bulunan sıradan bir çamaşırhane. O çamaşırhaneyi sıra dışı yapan ise tarihin en azılı suçlularından biri olan Al Capone'a ait olması. Kurduğu mafya düzeni ve yasa dışı faaliyetlerinden elde ettiği geliri çamaşırhane işletmelerinden elde ediyormuş gibi gösteren Al Capone, kara para aklama kavramının babası sayılıyor.
Bu yöntemle başlangıçta arkasında hiçbir iz bırakmadığı için yargılanamayan Al Capone, “Hayatta kesin olan iki şey vardır; ölüm ve vergi.” diyen Benjamin Franklin'i haklı çıkarır şekilde vergi kaçakçılığından yakayı ele verdi. Tüm bu olayların merkezinde çamaşırhanelerin bulunması ise literatüre parayı yıkamak/temizlemek/aklamak anlamlarına gelen 'Money Laundering' terimini kazandırdı.
Bir metafordan fazlası: Çamaşırhane