Özellikle ÖZETİ| 2024’ün ilk 2 ayında rekor otomobil satılmasında engelli araçların büyük payının olması bu konuyu daha da gündeme getirdi. 2 aylık süreçte, araç satış oranlarının yüzde 40’ının ÖTV muafiyeti olan araçlardan oluşması da birçok kişinin tercihlerini bu yönde yaptığını kanıtlar niteliğinde.
“Engelli raporu nedir, nasıl alınır? ÖTV indirimiyle araç almak için hangi şartlar gereklidir?” gibi birçok soru engelli bireylerin araç alma sürecinde araştırdığı konular arasında. ÖTV’siz araç satın alma hakkında bilgiler dahilinde merak edilen tüm sorulara açıklık getiriyoruz.
Engelli raporu nedir?
Engelli raporu, bir kişinin engellilik durumunun resmî olarak tanınması ve bu durumun derecesinin belirlenmesi için sağlık kuruluşları tarafından verilen resmî bir belge. Engellilik durumunun ciddiyetine göre yüzde olarak ifade edilen bu rapor ile engelli bireyler devlet tarafından sağlanan çeşitli sosyal hak ve hizmetlerden faydalanabiliyor.
Engelli raporu, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hastanelerden alınıyor. Bu hastanelerdeki heyetler tarafından düzenlenen raporda da engellilik durumu, engel grupları, engellilik türü ve dereceleri yer alıyor.
Gerekli evrak ise şöyle:
Nüfus cüzdanı, nüfus cüzdanı fotokopisi5 adet vesikalık fotoğrafVasi kararının belgesiEngellilik oranı için imzalı ve onaylı muayene belgesiEngelli sağlık kurulu raporuna başvurmak için hastaneden verilen dilekçeEngellilere özel başvuru formuAraç alımında ÖTV muafiyeti nedir?
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimi, engelli bireyler için büyük maddi avantaj sağlayan önemli bir destek. Bu destek sayesinde engelli bireyler engellilik durumuna sahip olduklarını gösteren rapora dayanarak, araç alımlarında ÖTV ödemekten muaf tutuluyorlar.
ÖTV muafiyetinden kimler yararlanabilir?
Engellilik oranı yüzde 90 veya üzerinde olan yetişkin engellilerÇocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu (ÇÖZGER) “Özel Koşul Gereksinimi Vardır (ÖKGV)” ibaresi bulunan 18 yaş altı engellilerEngellilik oranı yüzde 90’ın altında olan engelliler, engelli sağlık kurulu raporunda "Sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanması gerekir." değerlendirmesi bulunanlardan, ilk iktisabı yapılacak taşıtın hareket ettirici aksamında (debriyaj pedalı, fren pedalı, gaz pedalı ve/veya vites kolunda) tadilat yaptırılmasını gerektirecek nitelikte olan engelliler ÖTV istisnasından yararlanabilirler.Engelli raporu ile nasıl araç alınır?
Engelli raporu ile araç almada bazı şartlar var. Bu şartların yanı sıra alınacak araç için bir de aracı engelli bireyin mi yoksa kendisinden başkasının mı kullanacağı gibi durumlar da mevcut.
Aracı kullanmayan engel durumların yer aldığı raporlarda genellikle otomatik vitese veya tertibata ihtiyaç duyduğu yer alır. Eğer engelli birey aracı kullanacaksa tabii ki bir de sürücü belgesi olması gerekiyor.
Aracı kendisi kullanmayacak kişilerle yüzde 90’ın üzerinde engel durumu olanlar için ise süreç biraz daha farklı. Aracı kullanacak kişiler için bazı şartlar aranırken engelli birey için ehliyet alma kuralı yok.
Engelli araç için gerekli evrak neler?
Vergi dairesinden alınmış ÖTV ödeme veya muafiyet belgesiSürücü belgesiKimlik fotokopisiSağlık Bakanlığınca yetkilendirilmiş hastaneden temin edilen engelli raporuAraç ve engel durumu uyum belgesiEngelli adına araçları kimler kullanabiliyor?
Yüzde 90 ve üzeri engelli ile malul araç sahibi eğer aracını kullanamıyorsa aracı sadece engelli kişinin eşi, aynı il sınırında ikamet eden birinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımları ile kardeşleri, noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen B sınıfı ehliyet sahibi olan bir sürücü kullanabiliyor.
Engel derecesi yüzde 40 ila 89 orasında olan kişiler ise H sınıfı sürücü belgesi (1 Ocak 2016’dan önce alınmış) veya üzerinde engelli ibaresi bulunan yeni tip B sınıfı sürücü belgesine sahip olmalı. Ayrıca ehliyet üzerinde de özel tertibatlı araç kullanabilir ibaresinin yer alması gerekirken aracın da kendi adına tescilli olması lazım.
Engelli araç fiyat sınırı nedir?
Engelli araç almak isteyenler sıfır engelli araç fiyatlarında limiti de öğrenerek model beğenmesi gerekiyor. Bu konuda da tabii ki bir sınırlama bulunuyor.
Malul ve engelliler tarafından beş yılda bir defaya mahsus olan bu müstesnada, motor silindir hacmine bakılmaksızın, özel tüketim vergisi ve diğer her türlü vergiler dahil bedeli 1.591,200 TL’nin altında olan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, steyşın vagon, vb. taşıtlar alınabilir. Bunun yanı sıra eşya taşımaya mahsus, 2800 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip van, panelvan, kamyonet, pick-up, vb. taşıtlar da buna dahildir.
Ancak engel derecesi durumuna göre bu aşamada ayrılan bir nokta var. Yüzde 90 veya daha fazla engel derecesi bulunanlar için engelliğe uygun hareket ettirici özel tertibatlı olması ve engellinin bizzat kullanması şartı yokken engellilik derecesi yüzde 90’ın altında olanlar için bu şartlar aranır.
Araçlarda ne tür değişiklikler yapılıyor?
Araçlardaki değişim, engelli bireyin engel durumuna göre değişiklik gösteriyor. Örneğin sürücünün her iki bacağı kısmi veya tamamıyla kullanılamıyorsa elden kontrollü gaz ve fren kiti takılır. Sürücü, direksiyona paralel şekilde yerleştirilen bu bölümden aracın kontrolünü sağlayabilir. Genellikle orijinal gaz ve fren pedalı ise mevcudiyetini korur.
Eğer engelli bireyin sol bacağı yoksa araçta herhangi bir değişiklik yapılmaz çünkü sürücü otomatik vitesli araç kullanmaya uygundur. Ancak kollardan biri fonksiyonunu kaybetmişse de direksiyon üstü tutma kolu takılır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Her engelli birey ÖTV indiriminden faydalanabilir mi?
ÖTV indiriminden faydalanabilmek için engelli bireyin belirli bir engellilik oranına sahip olması gerekir. Genel olarak yüzde 40 ve üzeri engellilik oranı bulunan bireyler ve belirli koşulları sağlayan zihinsel ya da psikososyal engelli bireyler bu haktan yararlanabilir.
ÖTV indirimli araç satın aldıktan sonra aracı satabilir miyim?
ÖTV indirimli olarak satın alınan araçlar, 5 yıl boyunca satılamaz veya başka bir kişiye devredilemez. Satışın yapılabilmesi için vergi dairesine başvurup ÖTV hesaplama yapılması gerekir. Ancak 5 yıl bittiyse herhangi bir sınırlama olmadan aracın satışı yapılabilir.
5 yıl dolmadan araba perte çıkarsa yeni araç alımı için muafiyet sağlanır mı?
Deprem, heyelan, yangın, sel veya kaza sonucu eğer araç kullanılmaz hâle gelip hurdaya çıktıysa yeni bir taşıt alımında ÖTV’den muaf sağlanır. Bunun için de engelli bireylerin, bu sebeplerden dolayı aracın kullanılamaz hâle geldiğini gösteren ekspertiz raporu ile “Hurdaya çıkmıştır.” damgası vurulmuş belgeyi aslı ve noter onaylı hâli ile ibraz etmesi zorunludur.
Engelli yakınına ÖTV indirimi var mı?
Özellikle bu soru, birçok kişinin merak ettiği konular arasında yer alır. Maalesef bu hak sadece engelli bireyler için geçerlidir ve çevresindeki herhangi bir başka kişi bu haktan yararlanamaz.
Kaynaklar: Mevzuat, AA, Toyota, FIAT Engelsiz Hareket, T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, HondaGöz atmak isteyebileceğiniz diğer içeriklerimiz:
Editor : Şerif SENCER
