Eminiz ki “Bu sadece benim başıma geliyor sanıyordum.” diyeceksiniz. Ancak kendinizi yalnız hissetmeyin. Hemen hemen herkes aynı hissi yaşayabiliyor çünkü vücut işleyişimiz aynı.
Hatta öyle ki bu durumun adı bilimde adı “Phantom Escalator". “Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı” da diyebiliriz. Neden böyle olduğunu merak edenleri aşağıya alalım.
Bir çeşit beyin ve beden arasındaki ilişkinin yansımasını yaşıyoruz.
Gündelik hayatımızda karşımıza çıkan durumlara karşı uygun eylemler gerçekleştiririz yani aslında bir nevi bazı durumlarda otomatiğe bağlarız. Ancak bazen karşılaşılan durumu algılama ve onun eylemine girme yeteneğimiz olsa bile yapılması gereken hareketi yapamayabiliyoruz.
Yani yürüyen merdivene adım attığımızda beynimiz merdivenin hareket edeceğini ve bizi aşağıya veya yukarıya taşıyacağını varsayıyor. Bu olmadığının da çelişki oluşturarak o garip hissi ortaya çıkarıyor.
Vücudumuzu biraz daha tanıyarak tüm süreci gözünüzde canlandırabilirsiniz.
Merkezi sinir sistemimiz herhangi bir tehditle karşılaştığı zaman duruşumuzu stabilize etmek için sinirsel süreçleri tetikler. Yürüyen merdiven gibi hareketli bir platform üzerinde de geriye doğru düşmemek için gövdemiz öne doğru sallanır, yürüyüş hızımız artar ve bacak kaslarımız daha çok çalışır.
Ancak hareket etmeyen merdivene doğru yürüdüğümüzde vücudumuz tüm bu yöntemlerin aynısını devam ettirir. Bir anda merdivenin çalışmaması durumu da dengemizi kaybetmemize neden olur.
Bir başka sebebi daha var.
İlk adımımızı atacağımız yerin diğerlerinden daha kısa olması, benzersiz yükseklik algısından dolayı da tuhaf hissi ortaya çıkarabiliyor. Alışılmadık adım düzensizliği, sakarlığa neden olabiliyor.
Tüm bunlar, motor becerilerimizin ne kadar otomatikleştiğinin göstergesi. Bu tür fenomenler nöropsikoloji ve algı psikolojisi alanında beynimizin nasıl bir “tahmin makinesi” olduğunu gösteriyor.
Bir dahaki sefere hareket etmeyen bir yürüyen merdivene adım attığınızda ve bu tuhaf hissi yaşadığınızda artık bunun neden olduğunu biliyor olacaksınız.
Kaynaklar: National Library of Medicine, The New York Academy of SciencesVücudumuzu bazı şeyleri nasıl yapıyor?