Forrest Gump, The Mask (Maske), The Lion King (Aslan Kral), True Lies (Gerçek Yalanlar)... Hatırlarsanız, döneminin en iyi filmleri arasına giren tüm bu filmlerin bir fragman anlatıcısı vardı. Daha sonra fragman seslendirmeleri yavaş yavaş ortadan kalkmaya başladı.
Filmin türünü, anlatıcının sesinden bile anlayabildiğimiz bu seslendirmeleri neden artık duyamıyoruz? Metinlerden çok daha iyi değil miydi?
İlk olarak, bahsettiğimiz seslendirmeyi hatırlamanız için şuraya iki örneğini bırakalım:
Only You (Sadece Sen) (1994)
The Mask (Maske) (1994)
Genel olarak derin ve çatallı sese sahip bir erkek tarafından seslendirilen film fragmanları, filmin türüne göre değişiklik gösterebiliyordu.
Aile filmlerinde daha yumuşak bir ses fragmana eşlik ediyordu ya da komedide alaycı unsurlar vardı. Gerilimde ise ses, size o gerilim duygusunu tonuyla verebiliyordu. Duyguları aktarma, tonu ayarlama ve izleyiciyle bağlantı kurma konusunda olağanüstüydü.
Filmin türünü, sesin tonundan bile ayırt edebilirdiniz yani. Başka herhangi bir işaret görmenize gerek yoktu. Filmleri büyük oranda seslendiren ise seslendirme sanatçısı Don LaFontaine’di.
Çocukken sesinin çatallaşması, onu geleceğin en ünlü seslerinden biri yapmıştı. Endüstride adı “gök gürlemesi sesi” ya da “kral” olarak geçiyordu.
1990’larda zirveye çıkan seslendirmeler, 2000’lerde düşüşe geçti.
1990’ların ortasında fragman sesleri zirveye çıkmıştı. 1994’teki en iyi 10 filmin hepsinde bir fragman anlatıcısı vardı. Ancak sonraki senelerde bu oran yavaş yavaş düşmeye ve yok olmaya başladı.
2000’li yıllardan sonra, fragman anlatıcıları azalırken 2008 yılında LaFontaine hayatını kaybetmişti. LaFontaine’in gidişi, fragman seslendirmelerinin de gidişi oldu. 2008’den sonra sadece eski dönemlerde yayımlanmış filmleri izlediğimizde karşımıza çıkıyordu.
Film endüstrisinin gelişip devam filmlerinin çekilmesi ve oyuncuların tarzlarının artık tanınıyor olmasının da etkisi vardı.
Örneğin Harry Potter filmlerinde artık bir fragman anlatıcısına gerek yoktu. Herkes biliyordu zaten. Ya da Bruce Wills’in yer aldığı bir filmin aksiyon filmi olduğunu tahmin etmek çok da zor değildi. Filmler ve oyuncular hakkında ufak bir fikriniz olsa bile anlayabilirdiniz.
İşte fragman anlatıcılarının devri bu şekilde yavaş yavaş sona erdi. Don Lafonteine’in ölümü ise süreci epey hızlandırdı ve artık seslendirmenin yerini başka bir şey aldı..
Fragman seslendirmecileri, metinlerle takas edildi.
Filmin türü veya konusu bir süre sonra metinlerle aktarılmaya başlandı. Aslında bu aktarım, sesten daha işlevsel değildi çünkü filmden karelerle aynı anda vermek zordu. "BU MART." metnini aktarmak için ayrı arka plana sahip bir görüntü sunuluyordu.
Ancak seslendirme olduğu zamanlarda böyle bir şeye ihtiyaç yoktu. Anlatıcı konuşuyordu ve filmden kareler gösteriliyordu. Ha tabii ki bunun hâlâ yapıldığı nadir de olsa filmler var. Hangisinin daha iyi olduğu ise tartışılır.
Kaynaklar: Collider, Cheddar, Go Localiseİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: